Superwulkan Toba (Indonezja, północna część wyspy Sumatra)
Wybuchł około 74 tysiące lat temu. Erupcja zabiła prawie wszystkich naszych praprzodków. Szacuje się, że przeżyło od 3 do 10 tysięcy osobników. Tamto wydarzenie miało gigantyczny wpływ na rasę ludzką i to jacy dzisiaj jesteśmy. Na skutek erupcji, którą było słychać w promieniu wielu tysięcy kilometrów, doszło do globalnej katastrofy klimatycznej. Między innymi znacznego ochłodzenia klimatu na wiele lat, a popiół wulkaniczny dotarł do większości miejsc na planecie. Na terenach dzisiejszej Malezji jego wysokość wyniosła 9 metrów. Wybuch miał siłę VEI 8 czyli mega kolosalną – największą dotychczas zmierzoną. VEI czyli Indeks Eksplozywności Wulkanicznej – to skala otwarta. W ostatnim milionie lat były trzy erupcje o największej zanotowanej sile VEI 8. Dzisiaj wulkan Toba uchodzi za nieaktywny, co nie jest do końca prawdą. Występujące trzęsienia ziemi, wypiętrzająca się wyspa Samosir i aktywne wulkany w okolicy jak Sinabung świadczą, że pod wulkanem Toba nadal istnieje wielki zbiornik płynnej magmy. W przyszłości może się powtórzyć w tym miejscu taka erupcja jak 74 tysiące lat temu.
Walory turystyczne: Kaldera Toba – uchodzi za największą na świecie, współcześnie to jezioro o parametrach: 1130km2, do 505m głębokości, lustro wody znajduje się na 905m n.p.m., jezioro liczy 100km długości i do 30km szerokości Na jeziorze Toba znajduje się wyspa Samosir (630km2) – największa na świecie wyspa na wyspie. Jeszcze na początku XX wieku zamieszkiwali ją kanibale. Turyści tu przyjeżdżają ze względu na historię, w tym super erupcję. Aby poznać kulturę ludu Bataków i zobaczyć ich charakterystyczną architekturę. To dobre miejsce do pływania, wędkowania, wycieczek rowerowych, zwiedzania lasów tropikalnych i okolicznych niewysokich gór. Najważniejszą turystyczną miejscowością jest Tuk Tuk na wyspie Samosir.
Jak się tam dostać: Najwygodniej przylecieć do Singapuru lub Kuala Lumpur (Malezja), skąd nieco ponad godzinę zajmie lot do miasta Medan (Indonezja, Sumatra). W 2013 roku uruchomione zostało tutaj nowe potężne nowoczesne lotnisko Kuala Namu, obsługujące wiele połączeń po całej południowo-wschodniej Azji. Następnie z Medan najlepiej autobusem dostać się do miasta Parapat, 4-5 godziny jazdy (ok. 175km), skąd łatwo się dostać do Tuk Tuk na wyspie Samosir (8km, 40-45min publicznym niewielkim statkiem).
Więcej informacji o jeziorze Toba znajdziesz: TUTAJ
Wulkan Tambora (Indonezja, wyspa Sumbawa)
Wybuch o sile VEI 7 (100 razy mniejszy od wybuchu wulkanu Toba) miał miejsce w 1815 roku i jest najmłodszym o takiej skali. Erupcja zabiła od 71 000 do 92 000 osób, w tym unicestwiła rdzenny lud Tambora. Obecnie wulkan ma około 2850m wysokości i posiada ogromny krater. Wybuch był słyszalny ponad 2 tysiące kilometrów od wulkanu. Spowodował globalne anomalie klimatyczne, w tym tzw. wulkaniczną zimę. Rok 1816 w Europie jest znany jako „rok bez lata” albo „wakacje bez słońca” – gdy popioły wulkaniczne znalazły się nad kontynentem. Skutkiem erupcji była fala głodu na świecie. W rejonie wulkanu ludzie ginęli pod kilkumetrową warstwą popiołu, stąd czasami pojawiająca się nazwa: „Pompeje Wschodu”. Wulkan jest aktywny, występują niewielkie ekshalacje wulkaniczne oraz trzęsienia ziemi. Wulkanolodzy twierdzą, że Tambora jest gotowa do takiej erupcji jak w 1815 roku. Komora magmowa jest pełna. Erupcja równie dobrze może nastąpić lada dzień jak i za sto tysięcy lat.
Walory turystyczne: Najwyższa góra na Sumbawie i ogromny krater o średnicy 7 km oraz głębokości 1100m, z niewielkim jeziorem na dnie. Wygląda jakby powstał w wyniku uderzenia meteorytu a nie działalności wulkanicznej. Oferuje jeden z najwspanialszych i nielicznych tego typu widoków na świecie. Zbocza porastają bogate w faunę i florę gęste lasy tropikalne, sięgające do ponad 2000m n.p.m. Tambora zajmuje prawie cały półwysep Sanggar a ze szczytu można podziwiać niezwykłą panoramę aż po wulkan Rinjani na wyspie Lombok. Zaletą może być również dziki charakter wulkanu.
Jak się tam dostać: Chociaż na wyspie w mieście Sumbawa Besar jest niewielkie lotnisko, to najlepiej dostać się samolotem na lotniska w Denpasar na wyspie Bali lub na wyspie Lombok w mieście Mataram, skąd autobusem do miejscowości Dompu na wyspie Sumbawa. Stamtąd odjeżdżają autobusy do miejscowości Calabai (5-6 godzin jazdy częściowo po szutrze), z której należy się dostać do wioski Pancasila, skąd biegnie jedna z nielicznych ścieżek na wulkan. Wybierając drogę lądową z Bali do pokonania są dwie cieśniny morskie (promami), a przejazd pod wulkan może zająć 2-3dni. Akcja górska zdobywania wulkanu to kolejne 2-3 dni (potrzebny własny ekwipunek z namiotem wyłącznie).
Więcej informacji o wulkanie Tambora znajdziesz: TUTAJ
Krakatau (Indonezja, wyspa Anak Krakatau)
W 1883 roku miała miejsce jedna z najbardziej znanych erupcji wulkanicznych w historii, o sile VEI 6 – na wyspie Krakatau, na której znajdowały się trzy wulkaniczne kratery. Seria kilku wybuchów zabiła 36 000 – 40 000 ludzi (niektóre źródła podają 120 000) i miała siłę 13 000 razy większą niż bomba atomowa, którą Amerykanie zrzucili na japońską Hiroszimę w 1945r. Po erupcji wyspa Krakatau oraz okoliczne uległy zniszczeniom lub znacznym przeobrażeniom. Erupcja była słyszalna w promieniu blisko 5 tysięcy km (m.in. na Mauritiusie), tsunami osiągnęło 40m wysokości i prędkość 700km/h (dotarło do południowej Afryki), a słup dymów osiągnął ok. 55km wysokości (niektóre źródła podają 80km). Spowodowało to anomalie klimatyczne na całej planecie. Fala uderzeniowa miała prędkość 1100km/h, a 160km od epicentrum natężenie dźwięku miało jeszcze ponad 180 decybeli. W 1927 roku w miejscu, gdzie przed erupcją z 1883 znajdowała się część wyspy Krakatau wyłoniła się nowa, którą nazwano Anak Krakatau (Dziecko Krakatau). A niewielki fragment wyspy Krakatau, który przetrwał, zaczęto nazywać „Matką Krakatau” (używana jest także nazwa Rakata od pozostałości jednego z kraterów). Nowa wyspa to nic innego jak wulkan, do tego bardzo aktywny. Każdego roku rośnie o 5 metrów. Obecnie osiągnął wysokość ok. 350m i tak jak wyspa nazywa się Anak Krakatau.
Walory turystyczne: Wyspa z wulkanem jest częścią parku narodowego Ujung Kulon wpisanego na listę dziedzictwa światowego UNESCO. Piękna wyspa-wulkan robi ogromne wrażenie. Aktywny wulkan, surowe krajobrazy, pola zastygłej lawy, dym wydobywający się z krateru. W czasie erupcji nie można zbliżać się do wulkanu. Wyspa oferuje również ciepłe morze i niewielką czarną wulkaniczną plażę. Tylko w jednym miejscu znajduje się niewielki las osłonięty od wulkanu pozostałościami starego niewielkiego krateru. To jest też punkt widokowy, tzw. „base camp”. Oficjalnie turyści mogą dotrzeć tylko do tego miejsca. Jednakże osoby doświadczone, posiadające gogle ochronne oraz maskę przeciwgazową i buty trekkingowe mogą wejść na szczyt wulkanu (z „base camp” około 30 min pod górę po zastygłej lawie, a z nad morza ok. 40-45min). Jest to jednak bardzo niebezpieczne. Na wierzchołku są liczne pęknięcia spowodowane erupcjami a sam krater mocno rozczłonkowany. Do tego sypko, są ruchome głazy, wulkaniczne fumarole o temperaturze kilkuset stopni Celsjusza i wydobywające się gęste trujące gazy. Erupcja może nastąpić w każdej chwili. Z tych powodów wejść na szczyt decydują się bardzo nieliczni pasjonaci.
Jak się tam dostać: Wyspa położona jest w cieśnie Sundajskiej w odległości około 65km od Jawy i 45km od Sumatry. Mimo, że można dotrzeć na nią z obu wysp, to najpopularniejszym miejscem startu jest miejscowość Carita Beach koło miasteczka Labuhan. 150km na zachód od Dżakarty do której bez problemów można się dostać bezpośrednim lotem z Europy. Pojedyncze osoby muszą mieć szczęście, by dołączyć do jakiejś grupy wybierającej się na wyspę. W innym wypadku pozostanie wynajęcie łódki, co jest dosyć kosztowne. Ze względu na wiatry i duże fale, zalecana jest łódź dwusilnikowa (w jedną stronę w zależności od warunków pogodowych płynie się 1,5 – 2,5 godziny). Na taką eskapadę potrzebne jest pół dnia.
Więcej informacji o wulkanie Krakatau znajdziesz: TUTAJ
Pinatubo (Filipiny, północna część wyspy Luzon)
W 1991 roku doszło do najmłodszej w historii erupcji wulkanu o sile VEI 6, której skutki odczuwalne były na wszystkich kontynentach. Po erupcji wierzchołek z 1745 m obniżył się do 1486 m. Popiół wzniósł się na ok. 30km. Powstały nowy krater o szerokości ok. 2,5km wypełniło jezioro. Erupcja wulkanu Pinatubo, to był scenariusz na śmierć dziesiątek tysięcy istnień ludzkich, ale dzięki ich ewakuacji (60 tys. osób) liczba strat w ludziach została bardzo ograniczona. Do około 850 bezpośrednio na skutek wybuchu i kolejnych kilkuset powiązanych z erupcją. Zginęło również 800 tysięcy sztuk bydła i drobiu. W trakcie tamtych wydarzeń przez Luzon przechodził tajfun z gwałtownymi deszczami, co przyczyniło się do liczby ofiar – wilgotny popiół stał się ciężki, co niszczyło dachy domów. Negatywne skutki wybuchu odczuło ponad 2 mln mieszkańców wyspy. Zniszczonych zostało 8000 domów a 73 000 uszkodzonych. Szacuje się, że ilość gazów i popiołów jaka dostała się do atmosfery była większa od tych podczas erupcji wulkanu Krakatau. Okoliczne tereny zostały zniszczone przez materiały piroklastyczne, popiół wulkaniczny i lahary – lawiny błotne, których głównymi składnikami obok wody, są popioły i drobne fragmenty pumeksu oraz lawy. Pinatubo ciągle jest aktywny, nie wiadomo kiedy znowu wybuchnie.
Walory turystyczne: Dzisiaj niewiele przypomina o erupcji z 1991r. Mocno zniszczony i poszczerbiony wulkan Pinatubo porastają tropikalne lasy deszczowe. Największą atrakcję stanowi sam krater, dzisiaj piękne turkusowo-zielone jezioro. Lustro wody znajduje się ok. 900m n.p.m., a skraj krateru w najniżej położonym miejscu ma ok. 950m n.p.m.
Jak się tam dostać: Najlepiej samolotem na lotnisko Clark pomiędzy miastami Angeles i Mabalacat. Znajduje się niemal pod samym wulkanem Pinatubo. Stamtąd autobusem do miejscowości Capas, skąd jeepneyem (rodzaj mikrobusu) albo trycyklem (motocykl z wózkiem bocznym) do Santa Juliana, skąd wyrusza się nad kraterowe jezioro. Istnieje obowiązek wynajęcia samochodu i przewodnika, co tłumaczone jest względami bezpieczeństwa. Ze względu, że wycieczki organizuje tylko jedno biuro, wchodzące w skład struktur prowincji, to cena jest dosyć wysoka w stosunku do skali przedsięwzięcia (pół dnia, w jedną stronę ok. 18km autem terenowym, ok. 7km na piechotę). Alternatywą dla lotniska Clark jest lotnisko w Manili (znajdujące się w odległości ok. 110km od tego pierwszego), skąd płatną autostradą można się dostać do Angeles i Mabalacat.
Więcej informacji o wulkanie Pinatubo znajdziesz: TUTAJ
Merapi (Indonezja, środkowa część wyspy Jawa)
Wulkan przez wielu Indonezyjczyków uważany za najaktywniejszy i najgroźniejszy z ponad 130 aktywnych wulkanów tego kraju. Nie bez przyczyny Merapi znaczy „Góra Ognia”. Jego erupcje są bardzo niebezpieczne, do tego położony jest w bardzo zaludnionym rejonie. Obecnie ma około 2930m wysokości, ale każda większa erupcja to zmienia i powoduje ofiary śmiertelne. Na przykład wybuch w 1930r. zabił około 1500 osób. To na tym wulkanie doszło do najtragiczniejszej i największej erupcji w dotychczasowej historii XXI wieku, miała siłę VEI 4, niektórzy nawet twierdzą, że 4+ (to najsilniejsza zanotowana erupcja Merapi). Ewakuowano ponad 350 tysięcy osób, a mimo to zginęło ponad 350. Wynika to z faktu, że ludzie mieszkają lub uprawiają pola do 1700m n.p.m. ze względu na żyzne gleby. Wulkan jest jednym z najlepiej monitorowanych wulkanów na świecie.
Walory turystyczne: Mimo że okolicę porastają lasy tropikalne to największą atrakcją jest efektowny krater Merapi kończący się wysokim urwiskiem oraz jego zła sława. Z wulkanu ciągle wydobywają się gazy, a z wierzchołka rozciąga się piękna panorama. Merapi stanowi część parku narodowego.
Jak się tam dostać: Samolotem albo autobusem do dużego miasta Yogyakarta (metropolia 2,5mln mieszkańców), położonego 30km w linii prostej od wulkanu. Skąd do miejscowości Selo (ok. 1500 m n.p.m.) leżącej pomiędzy wulkanami Merbabu i Merapi. To jest główny punkt startu na szczyt. Zazwyczaj wyrusza się około pierwszej w nocy, by o świcie stanąć na skraju krateru i około południa wrócić do Yogyakarty. Można też to zrobić w dwa dni, z noclegiem w namiocie. Merapi jest wyjątkowo niebezpiecznym wulkanem, nawet niewielka erupcja, która może nastąpić podczas wspinaczki, stanowi śmiertelne zagrożenie.
Więcej informacji o wulkanie Merapi znajdziesz: TUTAJ
Na zdjęciach:
1.Widok ze szczytu wulkanu Anak Krakatau na pozostałość starej wyspy Krakatau, zwanej też Rakata.
2.Partie szczytowe wulkanu Merapi.
3.Jezioro w kraterze wulkanu Pinatubo.
4.Fragment krateru wulkanu Tambora.
5.Fragment jeziora Toba i wyspy Samosir, z charakterystycznymi dla kultury ludu Bataków dachami budynków.
